Việc áp dụng các phương pháp xử lý bề mặt kim loại là bước không thể thiếu trong quy trình gia công, nhằm tạo nên lớp hoàn thiện sáng bóng, đều màu và bền vững theo thời gian. Từ công dụng cải thiện tính thẩm mỹ cho đến tăng độ bám dính của lớp mạ hay sơn phủ, xử lý bề mặt đóng vai trò then chốt trong chất lượng sản phẩm cuối cùng.
Trong bài viết này, Khải Hoàn sẽ cùng bạn khám phá chi tiết về các kỹ thuật làm sạch và xử lý bề mặt kim loại được ứng dụng phổ biến nhất hiện nay.
Các phương pháp xử lý bề mặt kim loại
Xử lý bề mặt kim loại là gì và vì sao cần xử lý bề mặt?
Xử lý bề mặt kim loại là công đoạn loại bỏ các vết mốc, dầu mỡ, bụi bẩn, gỉ sét,… nhằm đảm bảo bề mặt sản phẩm gia công được trơn nhẵn trước khi xi mạ và phủ sơn. Từ đó, lớp sơn và xi mạ bền chặt, đều màu và sáng bóng.
Đặc biệt, các phương pháp xử lý bề mặt kim loại có đặc tính điện hay cơ còn có thể củng cố chức năng tổng của sản phẩm.
Nếu không trải qua quá trình xử lý kim loại có bề mặt nhiễm bẩn này, chất lượng nước sơn hay xi mạ sẽ không chất lượng như mong muốn.
- Khả năng bám dính của sơn, xi mạ kém vì gỉ sét, bụi bẩn,… Qua thời gian sử dụng, dễ bị bong tróc, để lộ phần thân kim loại cần bảo vệ.
- Bề mặt kim loại không được xử lý có nguy cơ thấm nước cao, dần dần phá hủy kim loại bên trong.
Xử lý bề mặt kim loại bằng cách thủ công
Trong các phương pháp xử lý bề mặt kim loại hiện nay, thủ công tiết kiệm chi phí và dễ thực hiện, nhưng kết quả chỉ mang tính chất tương đối.
Sử dụng bàn chải sắt
Bạn có thể dùng bàn chải sắt chà xát với lực mạnh lên bề mặt để loại bỏ những gỉ sét, cáu bẩn,… Phương pháp đơn giản và tiện lợi này sẽ tiêu tốn nhân công, sức lực, thời gian. Chà thủ công có thể dẫn tới tình trạng bề mặt kim loại bị bong tróc, cào xước, khiến sơn lót không mịn và độ bám dính kém.
Bàn chải sắt cần nhân công để làm sạch bề mặt
Kết hợp bàn chải sắt với búa gõ
Với những mảng gỉ sét cục bộ có kích thước lớn, bàn chải sắt sẽ cần thêm lực tác động của búa gõ. Quá trình xử lý phải thật cẩn thận vì phương pháp thủ công này có thể gây biến dạng bề mặt và khá ồn ào.
Ngoài bàn chải sắt và búa gõ, các phương pháp làm sạch bề mặt kim loại thủ công khác thường thấy còn có giấy nhám, dao cạo,… Tuy nhiên, sử dụng những vật dụng này gây ra ô nhiễm do bụi bẩn, độ mịn và nhám cũng không đều.
Xử lý bề mặt kim loại bằng cơ khí
Các phương pháp xử lý bề mặt kim loại bằng cơ khí cũng phổ biến và tiện lợi không kém cách thủ công truyền thống.
Sử dụng nhiệt
Ứng dụng các thiết bị tạo nhiệt đốt cháy (oxy, axetylen) trong xóa bỏ lớp sơn cũ, dầu mỡ, áo tôn hay bụi bẩn đang bám trên bề mặt. Phương pháp này không quá hiệu quả với tình trạng rỉ sét, đồng thời tác động nhiệt có thể khiến vật dụng kim loại bị biến dạng.
Sử dụng máy mài đĩa cát
Máy mài đĩa cát có các đĩa mài và đĩa quay gắn các hạt nhám. Bạn có thể sử dụng chúng mài vào những vị trí góc cạnh cần xử lý trên bề mặt kim loại.
Máy mài thích hợp để giải quyết những vùng góc cạnh
Sử dụng máy phun nước áp lực cao
Với áp lực nước khoảng 1900 bar, những lớp sơn cũ, gỉ sét hay cặn bẩn có thể được loại bỏ nhanh chóng và an toàn. Tuy nhiên, chi phí mua máy khá tốn kém và dễ dẫn đến oxy hóa bề mặt những vùng không được phủ sơn.
Phun cát ướt
Đây là phương pháp thân thiện với môi trường, giúp xử lý bề mặt lớn trong thời gian ngắn. Các mảng gỉ sét lớn và sơn cũ dày được loại bỏ qua hỗn hợp cát và nước phun với áp suất cao.
Phun cát khô
Miệng súng phun những hạt kích thước nhỏ khoảng 0,3 – 1,5 mm, bao gồm cát, sỏi, đá,… va chạm mạnh vào bề mặt với tốc độ cao. Đây là phương pháp cơ khí phổ biến hỗ trợ làm sạch bề mặt kim loại hiệu quả. Tuy nhiên, nó lại gây ô nhiễm môi trường.
Xử lý bề mặt kim loại bằng điện hoá
Nằm trong top các phương pháp xử lý bề mặt kim loại nổi bật khác là điện hóa. Việc ứng dụng hóa chất tẩy dầu điện và dòng điện để xử lý bề mặt kim loại trước khi sơn. Cách này phù hợp với bề mặt nhỏ, nhiều chi tiết và cần độ chính xác cao.
Cơ chế xử lý bề mặt với công nghệ điện hóa
Xử lý bề mặt kim loại bằng hóa chất
Những vết bẩn, bụi bặm, gỉ sét, mốc,… sẽ được loại bỏ hoàn toàn nhờ vào các chất hóa học. Có thể nhắc đến như chất định hình, dung môi hữu cơ, chất tẩy dầu kiềm dạng bột/nước, chất xúc tác, dung dịch kiềm,…
Xử lý bề mặt kim loại bằng cách siêu âm
Sóng siêu âm tần số cao cũng là một trong các phương pháp xử lý bề mặt kim loại hữu dụng. Thường được dùng trong việc làm sạch góc cạnh, bề mặt và các chi tiết vật dụng gia công một cách nhanh chóng.
Xử lý bề mặt kim loại với công nghệ Laser
Trong các phương pháp xử lý bề mặt kim loại, công nghệ Laser được ứng dụng nhiều trong đóng tàu, ô tô, hàng không, cao su, điện tử,… Xung tập trung cực mạnh với tốc độ nhanh tới 1/1000s được bắn trực tiếp vào bề mặt theo công suất lớn. Từ đó, tách hoàn toàn mảng bám hữu cơ, sơn cũ, dầu cặn, chất bẩn,… làm sạch bề mặt và các mối hàn kim loại.
Công nghệ xử lý bề mặt bằng laser
Xử lý bề mặt kim loại bằng cách quay bóng
Kỹ thuật quay bóng phát huy công dụng với những bề mặt kích thước nhỏ hẹp. Hiện nay, có 2 phương pháp quay bóng là bóng ướt và bóng khô.
Xử lý bề mặt kim loại bằng cách mạ chân không
Xi mạ chân không (xi mạ PVD) là công nghệ vượt trội hơn các phương pháp xử lý bề mặt kim loại thông thường. Quá trình xử lý diễn ra trong môi trường chân không, không lẫn tạp chất và cách ly không khí.
Vật liệu mạ chuyển từ thể rắn sang hơi rồi quay lại thể rắn ban đầu với lớp phủ mạ mỏng và đều. Phương pháp xi mạ chân không vừa bền đẹp, vừa an toàn cho người sử dụng và môi trường.
Bạn có thể đọc qua bài viết cụ thể về xi mạ là gì để hiểu rõ hơn về phương pháp này.
Một số cách xử lý bề mặt kim loại khác
Dưới đây là một số cách khác bên cạnh các phương pháp làm sạch bề mặt kim loại phổ biến trên.
Anodization (oxy hoá anốt)
Anodization hay còn gọi là oxy hóa anốt thường được ứng dụng cho những kim loại nhẹ như titan, nhôm,… Phương pháp này vừa có thể làm sạch bề mặt, vừa có thể tạo màu cho nhôm. Nguyên lý hoạt động dựa trên việc điện phân hiệu quả tạo các màng oxit chống ăn mòn nhôm.
Sơn
Phủ sơn bề mặt không chỉ giúp cải thiện thẩm mỹ mà còn tăng khả năng chống ăn mòn kim loại. Một số kỹ thuật phủ sơn lên bề mặt sản phẩm phổ biến hiện nay bao gồm sơn phun, nhúng, chải, sơn bột, sơn tĩnh điện,… Tùy vào điều kiện môi trường vật lý khác nhau mà lựa chọn công thức sơn thích hợp.
Nhúng nóng
Đúng như tên gọi, công nghệ xử lý bề mặt này sẽ nhúng vật phẩm kim loại vào thiếc, chì, kẽm, nhôm hoặc chất hàn hòa tan nóng chảy. Nhờ đó, bề mặt kim loại hình thành lớp màng chống ăn mòn trong môi trường khắc nghiệt. Nhúng nóng được ứng dụng nhiều cho các thanh chắn trên đường bạn thường thấy.
Phun phủ nhiệt
Phun phủ nhiệt là phun vật liệu rắn đã nóng chảy lên bề mặt sản phẩm gia công để tạo lớp màng bảo vệ. Những vật liệu dùng trong phun phủ nhiệt là kim loại, hợp kim, nhựa, composite, bột ceramic,… có dạng thanh, dây, lõi thuốc, bột,….
Chúng sẽ được nóng chảy nhờ đốt nóng lên bằng plasma hay hồ quang điện, hoặc nhờ đưa qua dòng vật chất năng lượng cao. Khi phun với dòng khí năng lượng cao, vật liệu nóng chảy phân tán thành các hạt sương mù và tăng tóc bám vào bề mặt sản phẩm gia công.
Phun phủ nhiệt
Các câu hỏi thường gặp khác về các phương pháp xử lý bề mặt kim loại
Để giúp bạn hiểu rõ hơn về các phương pháp xử lý bề mặt kim loại phổ biến hiện nay, hãy cùng Khải Hoàn điểm qua thêm những câu hỏi xoay quanh chủ đề nay:
Làm thế nào để chọn đúng phương pháp xử lý cho vật liệu?
Việc chọn các phương pháp xử lý bề mặt kim loại phù hợp phụ thuộc vào loại vật liệu, mục đích sử dụng, yêu cầu kỹ thuật và điều kiện môi trường cụ thể.
Liệu việc xử lý có làm mỏng hoặc hư hại kim loại gốc không?
Một số cách phổ biến thường được áp dụng như phun cát hoặc mài cơ học có thể làm mòn nhẹ, nhưng hầu hết kỹ thuật hiện đại đều đảm bảo giữ nguyên cấu trúc kim loại gốc.
Có cần tuân theo tiêu chuẩn kỹ thuật cụ thể không?
Khi áp dụng các phương pháp xử lý bề mặt kim loại, cần tuân theo tiêu chuẩn ISO, ASTM hoặc tiêu chuẩn ngành nhằm đảm bảo độ bền, độ bám và an toàn trong thi công.
Thiết bị làm sạch bề mặt nào nên dùng cho quy trình xử lý?
Tùy vào mục tiêu của bạn, có thể sử dụng thiết bị như máy phun cát, máy mài, bồn siêu âm hay hệ thống rửa dung môi chuyên dụng.
Khải Hoàn – Đơn vị xi mạ uy tín ở TP.HCM
Trên đây là những thông tin về các phương pháp xử lý bề mặt kim loại phổ biến và tối ưu trên thị trường hiện nay. Trong số đó, xi mạ chân không đem lại đồ bền, đẹp, thân thiện với môi trường và người dùng.
Nếu cần tìm hiểu về các dịch vụ xi mạ chân không, hãy liên hệ ngay với Khải Hoàn để được tư vấn hoàn toàn miễn phí. Chúng tôi là đơn vị gia công xi mạ nhựa chân không chất lượng và uy tín với hơn 15 năm hoạt động.
THÔNG TIN LIÊN HỆ
- Địa chỉ: Số 3 Đường Tân Thới Nhất 17, Phường Tân Thới Nhất, Quận 12 (dưới cầu Tham Lương 2)
- Điện thoại: (028) 2215 4228
- Fax: (028) 2253 7908
- Hotline – Zalo: 0937 953 103
- Website: https://khaho.com/